محمد نصیری
بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات

Hyper-V چیست؟ کاملترین آموزش نصب و راه اندازی Hyper-V

در آموزش Hyper-V به زبان ساده ما بصورت تصویری و گام به گام از ماهیت مجازی ساز Hyper-V تا نصب و راه اندازی و ایجاد ماشین مجازی در آن صحبت می کنیم. اهمیت مجازی سازی در دنیا این روزها آنقدر زیاد شده است که حتی شرکت مایکروسافت هم برای خودش و سیستم عامل ویندوز بصورت اختصاصی یک نرم افزار مجازی ساز به نام Hyper-V ارائه داده است . Hyper-V هم روی ویندوز کلاینت و هم بر روی ویندوز سرور نصب می شود و به نوعی رقیب محصول VMware هم به حساب می آید.

دوره های شبکه، برنامه نویسی، مجازی سازی، امنیت، نفوذ و ... با برترین های ایران

مروری بر اهمیت مجازی سازی در سرورها

تکنولوژی های مجازی سازی چند سالی می شود که به سرعت در حال پیشرفت بوده اند و در سطح گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته اند ، در حال حاضر تکنولوژی های مجازی سازی به عنوان یک مسئله کلیدی در فناوری اطلاعات محسوب می شوند و در سالهای اخیر مراکز داده به سمت استفاده از این تکنولوژی ها در ساختار سرویس های خود حرکت کرده اند . چند سالی هست که سازمان ها به این نتیجه رسیده اند که پیشرفت فزاینده ای که در صنعت CPU ها و حافظه ها وجود دارد خیلی فراتر از پیشرفت سیستم عامل ها بوده است و سیستم عامل ها به تنهایی قادر به پشتیبانی از این تکنولوژی های بصورت تمام و کمال را ندارند .

بیشتر این سازمان ها در طی یک بررسی نتیجه گرفتند که سیستم عامل ها در بیشتر اوقات تنها 20 درصد از کارایی CPU و حافظه را به خود اختصاص می دهند و مابقی این امکانات بلا استفاده باقی می ماند. این همان زمانی بود که مجازی سازی سرورها به میان آمد . فناوری مجازی سازی سرورها به این معناست که شما می توانید چندین سیستم عامل سرور را بصورت ایزوله شده و جدا از هم بر روی یک دستگاه سرور سخت افزاری قرار دهید به گونه ای که از تمامی منابع سخت افزاری شما بصورت بهینه استفاده شود و کارایی سرور شما به حداکثر برسد.

بسیاری از سازمان ها برای مراکز داده خود نمی توانند برق زیادی مصرف کنند و از جهتی اضافه کردن سرورهای سخت افزاری جدید باعث افزایش مصرف برق و بیشتر شدن ارتباطات شبکه و بالا رفتن هزینه های سازمان می شود. از طرفی بالا رفتن تعداد سرورها نیازمند انجام فرآیند های مدیریتی سخت تری خواهد بود . به عنوان یک مدیر فناوری اطلاعات شما بایستی درک کنید که هزینه خرید و راه اندازی سرورهای سخت افزاری پایین نیست و این خود دلیلی بر استفاده از فناوری های مجازی سازی سرور خواهد بود .

این مسئله به قدری گسترده شده است که در حال حاضر بیشتر سازمان ها انتخاب ماشین های مجازی یا VM ها به جای سرورهای فیزیکی را به عنوان اولین گزینه در نصب و راه اندازی سرویس های شبکه انتخاب می کنند. امروزه شما می توانید راهکارهای مبتنی بر مجازی سازی سرورها را در بسیاری از محیط های عملیاتی از جمله مراکز داده و سازمان ها و شرکت های بزرگ مشاهده کنید ، اگر هنوز با مفهوم مجازی سازی سرورها مشکل دارید به شکل پایین دقت کنید ، شکل شماره یک به شما چگونگی میزبانی یک Hypervisor از چندین VM را نمایش می دهد.


آموزش Hyper-V
شکل یک : مجازی سازی سرور توسط یک سرور فیزیکی

Hyper-V چیست؟

نقش یا Role ای به نام Hyper-V در ویندوز سرور 2008 نسخه R2 شرکت مایکروسافت بصورت رایگان ارائه شده است که به شما امکان استفاده از سرویس های مجازی سازی سرور در سطح سازمانی را می دهد. Hyper-V نیز مانند تمامی محصولات مایکروسافت دارای ویژگیهای مشترکی با محصولات دیگر مانند رابط گرافیکی و همچنین سادگی در کاربرد می باشد.

مایکروسافت همیشه به عنوان یک غول نرم افزاری در دنیا شناخته شده است و در بدو معرفی سرویس Hyper-V ادعا کرد که می خواهد در صنعت مجازی سازی نیز به عنوان شماره یک دنیا مطرح شود و این موضوع از زمان ارائه اولین محصول Hypervisor Type 1 مایکروسافت با ارائه نسخه R1 از سیستم عامل ویندوز سرور 2008 عنوان شد.

مایکروسافت در نسخه بعدی سرویس Hyper-V خود با ارائه خدماتی همچون Live Migration در نسخه R2 سیستم عامل ویندوز سرور 2008 بصورت رسمی وارد این رقابت شد. با توجه به رایگان بودن محصول Hyper-V ای که بر روی سیستم عامل ویندوز سرور 2008 نسخه R2 قرار دارد

و همچنین هزینه هایی که سازمان ها بایستی برای خرید نرم افزارهای دیگر مجازی سازی سرور بایستی پرداخت می کردند و علاوه بر تمامی اینها امکاناتی که به این سرویس در نسخه جدید آن اضافه شده بود ، Hyper-V به سرعت شروع به رشد و توسعه در دنیای فناوری اطلاعات کرد.

قبل از اینکه Hyper-V را در محیط عملیاتی به کار بگیرید بهتر است کمی با معماری این سرویس آشنا شوید . معماری Hyper-V به گونه ای است که دارای یک Parent Partition است که مدیریت لایه مجازی سازی که شامل VM های روی سرور هستند را بر عهده دارد .

همچنین Hyper-V به درایورهای مربوط به سیستم عامل های Host را بر خلاف خود Hyper-Visor بر روی آن نصب می کند . همینکار باعث بالا رفتن کارایی و سبکتر شدن Hypervisor می شود. معماری Hyper-V را می توانید در شکل شماره دو مشاهده کنید.


آموزش Hyper-V
شکل شماره دو : معماری Hyper-V

راهکار Disaster Recovery

بسیاری از سازمان ها از ساختار های مجازی سازی و راهکارهای آن برای استفاده در طرح و نقشه بازیابی از حادثه یا Disaster Recovery Plan خود استفاده می کنند . استفاده از Hyper-V مدیران شبکه براحتی می توانند سرورهای جدید را ایجاد و آنها را در مدار قرار دهند و از طرفی با توجه به اینکه VM ها در قالب فایل های VHD در سیستم ذخیره می شوند ، طراحی و گرفتن Backup از آنها بسیار ساده تر از Backup گیری از سیستم عامل ها می باشد . با این روش شما تمامی یک سرور مجازی را در قالب یک فایل Backup میگیرید و به محض بروز مشکل همین یک فایل را بازگردانی می کنید.

تغییرات جدید سرویس Hyper-V

در ویندوز سرور 2008 نسخه R2 سرویس Hyper-V نسبت به محصولات مجازی سازی مشابه قبلی تغییرات محسوسی را داشت . این تغییرات شامل Live Migration ، اضافه و حذف کردن هارد دیسک های مجازی به سیستم عامل های روشن و در حال کار ، امکانات جدید پردازشگر و پشتیبانی از Jumbo Frames در VM ها می شود.

قابلیت Live Migration در Hyper-V

یکی از امکانات جدیدی که به Hyper-V در ویندوز سرور 2008 نسخه R2 اضافه شد ، امکان انتقال آسان و بدون دغدغه VM ها از یک سرور Hyper-V به یک سرور Hyper-V دیگر است . در ویندوز سرور 2008 نسخه R1 قابلیتی به نام Quick Migration وجود داشت که ابتدا VM ها را در حالت Suspend قرار می داد و سپس به سرور دیگر منتقل می کرد .

همین Suspend شدن VM کمی سرویس دهی آن را در سرورهایی که دارای بار کاری زیاد هستند دچار مشکل می کرد و دسترسی پذیری سرورها کم می شد . زمانیکه شما از Quick Migration برای انتقال VM ها استفاده می کنید ، برخی از نرم افزارها و برنامه هایی که در حال سرویس دهی بر روی سرور هستند ممکن است نیاز به restart شدن و یا راه اندازی مجدد سرویس داشته باشند .

در امکان جدید Hyper-V که همان Live Migration می باشد ، Hyper-V بدون نیاز به اینکه VM در حالت Suspend قرار بگیرد و یا خاموش شود فرآیند انتقال را انجام می دهد و این یعنی دیگر چیزی به نام Downtime در این فرآیند وجود نخواهد داشت.

ویژگی Live Migration از یک ترفند جالب برای اینکار استفاده می کند ، ابتدا اطلاعات موجود در RAM سرور را به صورت صفحه به صفحه به سرور مقصد منتقل می کند و سپس مالکیت هارد دیسک های مجازی را گرفته و در سرور مقصد قرار می دهد و اطلاعات RAM را مجددا بازگردانی می کند. این همان نکته ای است که باعث عدم نیاز به خاموش شدن و یا Suspend شدن سیستم Guest می شود .

Live Migration این اجازه را به مدیران شبکه می دهد که بتوانند براحتی و در هر شرایطی به Cluster های موجود در Hyper-V یک Host اضافه کنند و در همین حین به آنها منابع مورد نیازشان را نیز اضافه کنند ، بدون اینکه خللی در جریان کاری VM پیش بیاید .

همچنین Live Migration این امکان را به مدیران سیستم می دهد که بتوانند بدون درگیر کردن فعالیت های کاری سازمان و سرورها بتوانند در زمانی که روند کاری سازمان در حال انجام است بر روی سرورهای خود تغییرات اعمال کنند و یا آنها را سرویس کنند .

برای مثال یک مدیر سیستم می خواهد به یک Host موجود بر روی Hyper-V حافظه RAM بیشتری اضافه کند ، وی می تواند با استفاده از Live Migration ماشین مجازی یا VM فعال خود را از یک Host به Host دیگر در Cluster موجود انتقال دهد و آن را آماده سرویس دهی کند، سپس می تواند Host مورد نظر را خاموش کرده و RAM اضافه را بر روی آن نصب کند . بعد از نصب RAM اضافه ، مدیر سیستم می تواند مجددا با استفاده از Live Migration سیستم قبلی را به حالت اولیه خود اما با RAM بیشتر منتقل کند.

قابلیت Live Migration صرفا در حالتی فعال است که شما در محیط مجازی سازی Hyper-V خود از ساختار Fail-Over Clustering استفاده کرده باشد و در غیر اینصورت شما قادر به استفاده از نخواهید بود . علاوه بر این Live Migration برای انجام عملیات Migration خود نیاز به یک کارت شبکه اختصاصی موجود بر روی هر یک از سرور های Hyper-V می باشد که بتواند ترافیک را بصورت انحصاری بر روی آن منتقل کند. پیشنهاد می شود که پردازنده هایی که بر روی Host های Hyper-V وجود دارند از یک نوع و از یک خانواده باشند ، این موضوع باعث می شود که بتوانید از حداکثر قابلیت های پردازنده استفاده کنید.

حالت سازگاری پردازنده های Hyper-V و Live Migration

همانطور که در پاراگراف قبلی اشاره کردیم ، پیشنهاد می شود که بر روی Host های Hyper-V که از یک Cluster استفاده می کنند ، از یک نوع پردازنده ساخت یک شرکت استفاده شود . ویندوز سرور 2008 نسخه R2 در Hyper-V از یک امکان جدید به نام Processor Compatibility Mode یا حالت سازگاری پردازنده بهره می گیرد .

در این حالت Hyper-V به شما اجازه استفاده از سیستم هایی دارای پردازنده های مختلف بر روی یک Cluster مشترک را می دهد. حقیقت این است که تمامی پردازنده ها از یک سری امکانات اولیه بهره مند هستند که در تمامی پردازنده ها مشترک می باشد ، اما پردازنده های شرکت های بزرگ با قابلیت های پیشرفته ارائه می شوند 

در Compatibility Mode سرویس Hyper-V به جای استفاده از امکانات پیشرفته پردازنده ها از امکانات پایه آنها استفاده می کند که در تمامی آنها یکسان است ، با این روش حداقل استفاده از پردازنده های جدید انجام می شود اما در عوض شما می توانید Host های قدیمی را نیز به Hyper-V Cluster خود اضافه کنید.

امکانات جدید پردازشی | CPU Enhancements در Hyper-V

ویندوز سرور 2008 نسخه R2 در Hyper-V امکانات جدیدی را در حوزه پشتیبانی از پردازنده ها ارائه کرده است که در این میان می توان به پشتیبانی از پردازنده های 64 بیتی دارای هسته برای استفاده در هر یک از Host های فیزیکی اشاره کرد. Hyper-V همچنین دارای قابلیتی به نام Core Parking در ویندوز سرور 2008 نسخه R2 می باشد

در این قابلیت Hyper-V می تواند در صورت عدم نیاز به قدرت پردازشی زیاد ، پردازش فعلی سرور را بر روی یکی از پردازنده ها متمرکز کرده و به پردازنده های دیگر استراحت دهد . در صورتیکه بار کاری CPU ها بیشتر شد مجددا Hyper-V پردازنده هایی که در حالت Suspend قرار گرفته بودند را در حالت عملیاتی قرار می دهد .

امکانات جدید ذخیره سازی | Storage Enhancements در Hyper-V

Hyper-V در ویندوز سرور 2008 نسخه R2 به شما امکانات جدیدی را در حوزه مدیریت تجهیزات ذخیره سازی یا Storage ها ارائه می کند که شما را قادر می سازد به راحتی به VM خود هارد دیسک های مجازی را اضافه و یا حذف کنید . Hyper-V به شما این امکان را می دهد که بتوانید در زمانیکه VM شما روشن است به آن هارد دیسک مجازی و یا هارد فیزیکی را معرفی کنید ، بدون اینکه نیاز به خاموش و روشن کردم مجدد سیستم داشته باشید.

به این قابلیت در اصطلاح Hot Add می گویند . وجود این قابلیت به این معناست که شما براحتی می توانید فرآیند های مدیریتی Hyper-V و VM های داخل آن را بدون داشتن کوچکترین Downtime انجام دهید .برای مثال ، فرض کنید که سرور مجازی که سیستم عامل آن برای پایگاه داده SQL Server خود نیازمند فضای دیسک بیشتری می باشد ،نیاز به یک هارد دیسک جدید دارد . به عنوان یک مدیر سیستم شما براحتی می توانید یک هارد دیسک مجازی به این پایگاه داده بدون نیاز به خاموش و روشن کردن VM اضافه کنید .

امکانات جدید در حوزه شبکه یا Network Enhancements

Hyper-V از بسیاری از امکانات جدید شبکه ای که به ویندوز سرور 2008 نسخه R2 اضافه شده است از قبیل TCP Offload که به نام VM Chimney هم معروف است و همچنین jumbo frame پشتیبانی می کند. این امکانات به Hyper-V امکان این را می دهد که بتواند در هنگام برقراری ارتباط با VM ها و همچنین دسترسی به داده ها در SCSI SAN ها از کارایی بیشتری برخوردار باشد.

قبل از اینکه یکراست به سراغ نصب و راه اندازی سرویس Hyper-V بروید بایستی مطمئن شوید که برای اینکار از قبل برنامه ریزی کرده اید ، این یعنی اینکه شما قبل از اینکه اقدام به نصب سرویس Hyper-V کنید امکاناتی همچون Licensing ، ظرفیت ها و همچنین تنظیمات نصب را به خوبی درک کرده اید و بر اساس آنها یک طرح ایجاد کرده اید . در این مقاله بیشتر تمرکز خود را بر روی طراحی و نصب سرویس Hyper-V در سازمان شما قرار می دهیم .

Licensing در Hyper-V

Hyper-V چندین نکته در خصوص مسئله Licensing دارد که قبل از اینکه به سراغ نصب و راه اندازی آن در سازمان بروید بایستی به آنها توجه کنید. به عنوان یک قانون بین المللی شما بایستی برای سیستم عاملی که در قالب Guest در hyper-v ایجاد می کنید ، License مورد نیاز را تهیه کنید و از سیستم عامل های نسخه اصلی استفاده کنید

البته این قوانین مربوط به Licensing در ایران دارای اهمیت چندانی نمی باشند اما اگر قصد دارید در سطح سازمان های بزرگ از این راهکار مجازی سازی استفاده کنید ، قطعا License اصلی نرم افزار را خریداری کنید. اما در همین خصوص استثناء هایی هم وجود دارند که به شرح زیر می باشند :

  • Windows Server 2008 R2 Standard Edition : با استفاده از این نسخه از سیستم عامل سرور شما بعد از اینکه نسخه Standard را خریداری کردید می توانید آن را مستقیما بر روی ماشین فیزیکی خود نصب کرده و یکبار از لایسنس اورجینال این سیستم عامل برای نصب ویندوز سرور 2008 بر روی سرویس Hyper-V استفاده کنید ، برای اینکه تعداد بیشتری از سیستم عامل های مجازی را در سرور داشته باشید ، بایستی به تعداد سرورهای مجازی مورد نیاز لایسنس معتبر تهیه کنید.
  • Windows Server 2008 R2 Enterprise Edition : همانند نسخه Standard Edition شما با خریداری نسخه اصلی Enterprise Edition می توانید با نصب Hyper-V تا چهار عدد سرور ویندوز سرور 2008 نسخه R2 را بدون نیاز به خریداری لایسنس مجدد استفاده کنید . برای استفاده از سرورهای مجازی ویندوز سرور 2008 شما بایستی لایسنس ارجینال را به ازای هر سرور خریداری کنید.
  • Windows Server 2008 R2 Data-center Edition : شما با نصب نسخه Datacenter از ویندوز سرور 2008 نسخه R2 می توانید بصورت نامحدود در سرویس Hyper-V سیستم عامل های سرور 2008 را بدون نیاز به خریداری لایسنس اضافی نصب و راه اندازی کنید. فقط به این موضوع توجه کنید که بر خلاف نسخه های Standard و Enterprise از ویندوز سرور 2008 نسخه R2 نسخه Datacenter لایسنس خود را بر اساس processor Socket به فروش می رساند.

البته این نکاتی که گفته شد همانطور که خودتان هم می دانید در کشور عزیزمان ایران بی معنی است ، اما مطلب برای حداقل یک درصد از افرادی است که قصد استفاده از لایسنس اصلی را دارند. برای خرید لایسنس کرک شده ویندوز سرور 2008 نسخه R2 کافیست سری به نزدیکترین سوپر مارکت محل زندگی خود بزنید. نسخه رایگان سرویس Hyper-V در ویندوز سرور 2008 نسخه R2 نیاز به لایسنس خاصی ندارد و تنها مبحث لایسنس مربوط به سیستم عامل هایی است که به عنوان Guest بر روی آن نصب می شوند.

نیازمندی های سیستمی و طراحی ظرفیت های Hyper-V

خارج از بحث نصب سرویس Hyper-V شما بایستی توجه کنید که آیا سرور فیزیکی که بر روی آن Hyper-V را نصب کرده اید توانایی پشتیبانی از سیستم عامل هایی که قرار است بر روی آن نصب شوند را دارند یا خیر . نیازمندیهای پایه Hyper-V مشابه نیازمندی های ویندوز سرور 2008 نسخه R2 است ، اما Hyper-V علاوه بر این به موارد زیر نیز نیازمند است :

  • پشتیبانی سخت افزاری از قابلیت مجازی سازی : هم پردازنده و هم BIOS سروری که بر روی آن Hyper-V را نصب می کنید بایستی از قابلیت های مجازی سازی پشتیبانی کنند. شرکت اینتل این قابلیت را در پردازنده های خود به نام INTEL VT و شرکت AMD آن را AMD-V نامگذاری کرده اند. شما بایستی این قابلیت ها را در BIOS سیستم فعال کنید و از طرفی مطمئن شوید که پردازنده شما از این قابلیت پشتیبانی می کند.
  • قابلیت Data Execution Prevention یا DEP : این قابلیت یک فناوری امنیتی می باشد که بر روی اکثر سیستم های مدرن تعبیه شده است ، شما بایستی مطمئن شوید که این فناوری در BIOS سیستم شما فعال شده باشد.

قبل از اینکه از وجود نیازمندی های سیستمی مطمئن شویم ، بایستی در خصوص منابع و ظرفیت هایی که در سرور میزبان یا Host وجود دارد بررسی ها و تخمین های خود را انجام دهیم . این قسمت یکی از دشوارترین مراحل طراحی راهکارهای مجازی سازی می باشد .

VM ها نیز مانند هر سیستم دیگر نیازمند CPU ، RAM و فضای هارد دیسک می باشند . Host شما بایستی منابع مورد نیاز VM ها را در اختیار داشته باشد تا به محض نیاز Guest در اختیار آنها قرار دهد .اگر شما یک سرور فیزیکی دارید که قصد مجازی سازی آن را دارید

ابتدا و قبل از انجام هر عملی چند هفته ای منابع مورد نیاز این سیستم عامل را با استفاده از مانیتور کردن وضعیت Performance سیستم تحلیل کنید و امکان مجازی سازی و منابع مورد نیاز این سیستم را تخمین بزنید . با این روش شما می توانید میزان مصرف CPU و RAM سرور و همچنین بار کاری سرور را مشخص کرده و بر اساس همین وضعیت در Hyper-V سیستمی عاملی با منابع متناسب ایجاد کنید.

چندین روش برای مانیتور کردن کارایی یا Performance سیستم وجود دارد ، شما می توانید از ابزارهای داخلی ویندوز برای بدست آوردن اطلاعات Performance استفاده کنید و یا می توانید از نرم افزارهای جانبی که برای مانیتورینگ مورد استفاده قرار می گیرند مانند SCOM و یا Solarwinds NPM استفاده کنید ، این ابزارهای می توانند اطلاعات را از سرور دریافت کرده و در قالب گزارش هایی قابل استناد به شما تحویل دهند. اینگونه ابزارهای به راحتی میزان مصرف CPU ، RAM و کارایی هارد دیسک را در قالب گزارش هایی تحلیلی ارائه می کنند.

اگر در شرایطی قرار گرفتید که مجبور شدید VM های خود را بر روی سروری که دارای منابع کافی نیست ایجاد و راه اندازی کنید ، بایستی انتظار داشته باشید که کارایی سرورهای مجازی شما به شدت پایین بیاید و بعضا ممکن است VM های شما به دلیل کمبود منابع اصلا قادر به ارائه سرویس نباشند. Hyper-V به شما اجازه روشن شدن VM ها در حالی که سرور Host دارای منابع کافی نباشد را نخواهد داد ، در اصطلاح فنی به این حالت عدم پشتیبانی از Over committing Memory گفته می شود.

با توجه به اینکه حجم استفاده از راهکارهای مجازی سازی در سازمان های مختلف در حال گسترش است و ممکن است سازمان ها دارای چند ده یا چند صد دد ماشین مجازی باشند این امر ممکن است برای مدیران سیستم مشکلاتی ایجاد کند که در اصطلاح به آنها پراکندی ماشین های مجازی یا VM Sprawl گفته می شود.

برای اینکه درک بهتری از این موضوع داشته باشید به این مسئله توجه کنید که ایجاد و راه اندازی یک VM بسیار ساده و راحت است و شما ممکن است در طی روز برای کارهایی مانند برنامه نویسی و توسعه و یا محیط های تست ، ماشین های مجازی زیادی را ایجاد کنید

اما دقت کنید که اگر این VM ها مستند نشوند و همینطور بلا استفاده و یا بیهوده در مدار شبکه قرار داشته باشند چه بی نظمی در شبکه ایجاد خواهد شد و برای مدیر سیستم نیز دردسرهای فراوانی ایجاد می کند. همین موضوع بعد از مدتی تبدیل به کابوس مدیران سیستم و مدیران فناوری اطلاعات خواهد شد

آنها با انبوهی از سرورها مواجه خواهند بود که حتی در خصوص کاربرد آنها اطلاعاتی در اختیار ندارند. برای اینکه از بوجود آمدن چنین مشکلاتی جلوگیری کنیم ، توجه کنید که یک خط مشی و یک دستورالعمل مکتوب در خصوص ایجاد و راه اندازی سرورهای مجازی در سازمان خود ایجاد کنید و بر اساس آن کارهای خود را پیش ببرید.

همیشه قبل از اینکه ظرفیت های منابع Hyper-V را طراحی کنید ، پیشبینی رشد و توسعه سازمان خود و استفاده از VM های بیشتر را نیز در نظر بگیرید و حالت فعلی را هیچگاه ملاک قرار ندهید . این بدین معناست که شما با توسعه سازمان براحتی و بدون داشتن دغدغه کمبود منابع سیستمی اضافی می توانید VM های بیشتری را ایجاد کرده و در مدار شبکه قرار دهید .

امکانات مهم در Hyper-V

به عنوان یکی از مهمترین قسمت های طراحی امکانات hyper-V شما بایستی بدانید که در محیط کاری خود از چه امکانات سرویس Hyper-V می خواهید استفاده کنید ؟ این امکانات تاثیر مستقیمی بر انتخاب نوع سیستم عامل مورد استفاده جهت سرویس Hyper-V و همچنین میزان سخت افزارها و منابع مورد نیاز بر روی سرور دارند .

برای مثال اگر شما می خواهید از قابلیت Live Migration استفاده کنید ، شما بایستی Hyper-V را در قالب یک Fail-Over Cluster تعریف و ایجاد کنید و این بدین معناست که شما نمی توانید از نسخه Standard Editions ویندوز سرور 2008 نسخه R2 که Clustering را پشتیبانی نمی کند استفاده کنید .

پس قطعا قبل از نصب Hyper-V به امکانات مورد نیاز خودتان توجه کنید. نسخه ای از Hyper-V را انتخاب کنید که نیازهای شما را بتواند برآورده کند ، در ادامه برخی امکانات کلیدی در Hyper-V و نسخه سیستم عاملی که بر روی آن نصب می شود را مشاهده می کنید :

  • Hyper-V Server 2008 R2 : پشتیبانی از Failover Clustering ، Live Migration ، 1 ترابایت حافظه و هشت پردازنده
  • Windows Server 2008 R2 standard : رابط GUI ، قابلیت میزبانی نقش های سروری بیشتر
  • Windows Server 2008 R2 Enterprise : پشتیبانی از Failover Clustering ، Live Migration ، 2 ترابایت حافظه ، هشت عدد پردازنده ، رابط گرافیکی ، توانایی پشتیبانی از نقش های سروری بیشتر
  • Windows Server 2008 R2 datacenter : پشتیبانی از Failover Clustering ، Live Migration ، 2 ترابایت حافظه ، 64 عدد پردازنده ، رابط گرافیکی ، توانایی پشتیبانی از نقش های سروری بیشتر

نصب و راه اندازی Hyper-V در ویندوز سرور

خوب تا اینجا با امکانات Hyper-V و نیازمندی های آن و همچنین مواردی که بایستی در هنگام طراحی محیط عملیاتی Hyper-V در نظر بگیرید آشنا شدیم ، در این لحظه به سراغ نصب نقش Hyper-V و انجام تنظیمات اولیه آن می پردازیم ، برای نصب Hyper-V به ترتیب مراحل زیر را انجام دهید :

1-Server Manager را باز کنید و به قسمت Roles وارد شوید. بر روی گزینه Add Roles کلیک کنید و بعد از باز شدن ویزارن Add Roles Wizard بر روی Next کلیک کنید.

2-Role مربوط به Hyper-V را همانند شکل شماره یک انتخاب کنید و بر روی Next کلیک کنید .

آموزش تصویری نصب و راه اندازی Hyper-V در ویندوز سرور 2008
شکل شماره یک : انتخاب Role مربوط به Hyper-V

3-در صفحه Summary Page بر روی Next کلیک کنید.

4-همانند شکل شماره دو کارت شبکه ای که قرار است به عنوان اولین شبکه مجازی یا Virtual Network استفاده شود را انتخاب کنید. Virtual Network ها به VM ها امکام دسترسی به شبکه را می دهند . در خصوص Virtual Network ها در ادامه همین مقالات توضیحات مفصلی را ارائه خواهیم داد. بعد از انتخاب کارت شبکه بر روی Next کلیک کنید .


آموزش تصویری نصب و راه اندازی سرویس Hyper-V در ویندوز سرور 2008
شکل شماره دو : انتخاب شبکه برای ماشین های مجازی ( Virtual Network)

5-مطمئن شوید که نقش Hyper-V در صفحه Summary نمایش داده شده است و سپس بر روی Install کلیک کنید.

6-بعد از اینکه فرآیند نصب تمام شد شما بایستی یک صفحه موفقیت در نصب را مشاهده کنید . در این صفحه شما بایستی هشداری از طرف سیستم مبنی بر نیاز سیستم به Restart شدن برای کامل شدن فرآیند نصب را مشاهده کنید. بر روی Close کلیک کنید ، همانند شکل سوم برای اینکه سرور Restart شود بر روی گزینه Yes کلیک کنید.

آموزش تصویری نصب و راه اندازی سرویس Hyper-V در ویندوز سرور 2008
شکل شماره سه : پیام برای Reboot کردن سرور Hyper-V

7-بعد از اینکه سرور Reboot شد ، وارد ویندوز شوید ، Resume Configuration Wizard برای تکمیل کردن فرآیند نصب Hyper-V مشابه شکل شماره چهار به شما نمایش داده خواهد شد. بر روی Close کلیک کنید.


آموزش تصویری نصب و راه اندازی سرویس Hyper-V در ویندوز سرور 2008
شکل شماره چهار : ویزارد ادامه نصب Hyper-V

خوب تا این مرحله نقش Hyper-V بر روی سرور شما نصب شده و آماده فعالیت و دسترسی از طریق کنسول Server Manager می باشد، با استفاده از Server Manager شما می توانید تمامی مواردی که در Hyper-V وجود دارد را مدیریت و پشتیبانی کنید.

مدیریت شبکه های مجازی یا Virtual Network ها

برخی اوقات پیش می آید که شما مجبور می شوید شبکه های مجازی بیشتری را به شبکه خود اضافه کنید و یا تغییراتی را در شبکه فعلی ایجاد کنید. همانطور که قبل تر هم اشاره کردم شبکه های مجازی سرویس های شبکه را در اختیار VM ها قرار می دهند. سرویس Hyper-V از شبکه های مجازی زیر که در VM ها نیز استفاده می شوند پشتیبانی می کند:

  • External یا خارجی : یک شبکه مجازی خارجی یا External امکان برقراری ارتباط بین VM ها و کارت شبکه فیزیکی موجود بر روی سرور Host را فراهم می کند ، به گونه ای که VM را به شبکه فیزیکی بیرونی ( سویچ شبکه ) متصل می کند. در این حالت شما می توانید VM را یک سیستم کاملا واقعی از دیدگاه کاربران در شبکه تجسم کنید. این نوع شبکه را می توان با حالت Bridge در شبکه های مبتنی بر VMware مقایسه کرد.
  • Internal یا داخلی : در این نوع شبکه VM های موجود در Host صرفا می توانند با سایر VM های موجود در همان Host و خود سرور Hyper-V ارتباط برقرار کنند و با هیچ شبکه بیرونی ارتباط نخواهند داشت . با اینکار دسترسی VM به شبکه فیزیکی بصورت کلی قطع خواهد شد. این نوع شبکه را می توان با حالت شبکه Host Only موجود در شبکه های VMware مقایسه کرد.
  • Private یا شخصی :یک شبکه خصوصی یا Private صرفا امکان ارتباط VM های درون یک سرور Host را با VM های دیگر همان شبکه فراهم می کند و به نوعی ارتباط با Host اصلی Hyper-V را نیز غیر ممکن می سازد ، با اینکار یک شبکه کاملا ایزوله که به هیچ شبکه ای غیر از شبکه داخلی Hyper-V متصل نیست ایجاد می شود.

شما می توانید تنظیمات مربوط به شبکه های مجازی در Hyper-V را به شکل زیر انجام دهید:

1-وارد کنسول Server Manager و قسمت Roles و Hyper-V Manager بشوید.

2-همانند کل پنجم بر روی نام سرور راست کلیک کنید و تنظیمات Virtual Network Manager را باز کنید.

آموزش نصب و راه اندازی Hyper-V
شکل شماره پنجم : Hyper-V Manager

3-پنجره Virtual Network Manager همانند شکل شماره شش باز خواهد شد. در اینجا شما می توانید تنظیمات مربوط به شبکه های مجازی فعلی را انجام داده یا به آن شبکه مجازی اضافه و یا حذف کنید.


آموزش نصب و راه اندازی Hyper-V
شکل شماره شش : Virtual Network Manager

همانطور که در شکل شماره هفتم مشاهده می کنید ، شما می توانید با استفاده از کنسول Virtual Network Manager تنظیمات زیر را برای شبکه های مجازی موجود انجام دهید :

  • Name and Notes یا نامگذاری و نکته ها : شما می توانید برای ارتباط Virtual Network مورد نظرتان یک نام با مفهوم و همچنین نکاتی جهت معنا دار کردن وظیفه ای که این شبکه انجام می دهد را به آن اضافه کنید. این نامگذاری و نشانه گذاری بایستی به گونه ای منظم انجام شود که شما براحتی با نگاه کردن به این شبکه مجازی به ماهیت و روش کار آن پی ببرید.
  • Connection Type با نوع ارتباط : شما می توانید در این قسمت تنظیمات شبکه را به هر یک از سه مورد شبکه مجازی که قبلا به آنها اشاره شد تغییر دهید .
  • Enable VLAN Identification یا توانایی شناسایی VLAN ها : اگر در شبکه خود و ساختار سویچ ها از VLAN استفاده می کنید و VLAN Tagging در آن فعال شده است شما می توانید تنظیمات شبکه مجازی Hyper-V را به گونه ای انجام دهید که ترافیک ایجاد شده خود را به یک VLAN تعریف شده ارسال کند و عضویت در این VLAN را قبول کند.


آموزش نصب و راه اندازی Hyper-V
شکل شماره هفتم : مدیریت شبکه های مجازی در Hyper-V

شما می توانید از طریق Virtual Network Manager تعداد و محدوده آدرس های MAC ای که Hyper-V در اختیار VM ها قرار می دهد را مشخص کنید. در بسیاری مواقع نیازی نیست شما به این قسمت دست بزنید. اما در صورتیکه قصد تغییر آدرس های MAC را دارید ، مطمئن شوید که آدرس های جدید با آدرس های دیگر موجود در شبکه تداخل یا Conflict نداشته باشند.

مدیریت تنظیمات Hyper-V Host یا سرور میزبان

علاوه بر تنظیمات شبکه ای ، شما ممکن است بخواهید برخی از تنظیمات سرور Host را نیز تغییر بدهید .شما می توانید از طریق مسیر زیر تنظیمات مربوط به Host را انجام دهید :

1-وارد کنسول Server Manager شوید و از قسمت Roles گزینه Hyper-V در در نهایت Hyper-V Manager را انتخاب کنید.

2-همانند شکل شماره هشت بر روی نام سرور راست کلیک کرده و Hyper-V Settings را باز کنید.


تنظیمات سرور Hyper-V
شکل شماره هشتم : Hyper-V Settings یا تنظیمات Hyper-V

بعد از انتخاب گزینه مورد نظر Hyper-V Settings مشابه آنچه در تصویر شماره نهم مشاهده می کنید نمایش داده می شود ، شما می توانید در صورت نیاز موارد و تنظیمات زیر را در hyper-V تغییر دهید :

  • Virtual Hard Disks:شما می توانید دایرکتوری پیشفرضی که برای ذخیره هارد دیسک ها در نظر گرفته شده است را در اینجا تغییر دهید. اینها فایل هایی با پسوند VHD هستند که کلیه اطلاعات مربوط به VM را درون خود ذخیره کرده اند.
  • Virtual Machines: شما می توانید دایرکتوری پیشفرضی که فایل تنظیمات VM در آن قرار گرفته است را تغییر دهید ، این فایل کلیه تنظیمات مربوط به VM ای که برای آن در نظر گرفته شده است را در خود جای داده است.
  • Keyboard : با انجام این تنظیمات شما می توانید ترکیب کلیدهای کیبورد را به نحوی تعریف کنید که با فشردن تعدادی کلید همزمان این دستور در کامپیوتر Host اجرا شود و یا در VM ای که در Hyper-V قرار دارد.
  • Mouse Release Key: در اینجا شما می توانید ترکیب کلید هایی که باعث خروج Mouse از VM می شود را برای Hyper-V مشخص کنید ، این گزینه در زمانی مورد نیاز است که شما VM Integration Tools را بر روی سیستم عامل VM نصب نکرده باشید.
  • User Credentials : این گزینه می توانید نام کاربری و رمز عبوری که سرور Hyper-V برای وارد شدن به سیستم استفاده کرده است به درون VM هدایت کرده و یا همان نام کاربری و رمز عبور به سیستم VM وارد شوند.
  • Delete Saved Credentials : با انتخاب این گزینه رمزهای عبور و نامهای کاربری که قبلا بر روی سرور مجازی وارد شده اند به صورت کلی خذف می شوند.
  • Reset Checkboxes : بسیاری از پیام هایی که سرور Hyper-V به مدیر سیستم می دهد دارای گزینه ای به نام عدم نمایش مجدد یا never see again هستند ،در صورتیکه گزینه عدم نمایش را انتخاب کرده باشید ، با انتخاب این گزینه شما می توانید مجددا این پیام ها را مشاهده کنید.
انجام تنظیمات سرور Hyper-V
شکل شماره نهم : تنظیمات Hyper-V

نتیجه

در این مقاله شما با ساختار مجازی سازی سرورها و چیستی آنها آشنا شدید و استفاده بهینه از سخت افزارهای موجود بر روی سرور را از این پس به عنوان یک اولویت در سازمان خود رعایت خواهید کرد. توجه کنید که هدف ما معرفی ساختار سرور Hyper-V بود و به هیچ عنوان در این مقاله قصد مقایسه این محصول با سایر محصولات مجازی سازی مشابه را نداشتیم و بیشتر جنبه آموزشی مسئله مورد نظر بود ، امیدوارم مورد توجه شما دوستان قرار گرفته باشد.

  • هایپروی | Hyper-V چیست؟

    هایپروی نام سرویس مجازی سازی سرور یا Server Virtualization شرکت مایکروسافت است که برای درک بهتر می توانید با محصولات مجازی سازی شرکت VMware مقایسه کنید ، هایپروی سالهاست بصورت داخلی در سیستم عامل های ویندوز کلاینت و ویندوز سرور مایکروسافت طراحی شده است و نیاز به نرم افزار جانبی برای نصب ندارد. از طرفی کار کردن با Hyper-V به دلیل ماهیت ویندوزی و رابط کاربری ساده ، محبوبیت ویژه ای پیدا کرده است.
  • چگونه هایپروی | Hyper-V را یاد بگیریم؟

    اگر می خواهید در نصب و راه اندازی و مدیریت سرویس Hyper-V بسیار حرفه ای عمل کنید قطعا خواندن این مقاله در توسینسو به شما کمک چندانی نمی کند اما با گذراندن دوره آموزشی MCSA ویندوز سرور در بخش مجازی سازی شما بصورت حرفه ای با سرویس Hyper-V کار می کنید و می توانید یک شبکه و یک مرکز داده واقعی را با Hyper-V مجازی سازی کنید.

محمد نصیری
محمد نصیری

بنیانگذار انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران ، هکر کلاه خاکستری ، کارشناس امنیت اطلاعات و ارتباطات

محمد نصیری هستم ، هکر قانونمند و کارشناس امنیت سایبری ، سابقه همکاری با بیش از 50 سازمان دولتی ، خصوصی ، نظامی و انتظامی در قالب مشاور ، مدرس و مدیر پروژه ، مدرس دوره های تخصص شبکه ، امنیت ، هک و نفوذ ، در حال حاضر در ایران دیگه رسما فعالیتی غیر از مشاوره انجام نمیدم و مقیم کشور ترکیه هستم ، عاشق آموزش و تدریس هستم و به همین دلیل دوره های آموزشی که ضبط می کنم در دنیا بی نظیر هستند.

نظرات